Er bestaat in zekere zin een relatie tussen belasting en lenen ofwel het in mindering brengen van de rente op de inkomstenbelasting. De voorwaarden voor het fiscaal aftrekken van de rente zijn tegenwoordig strenger dan vroeger, waarbij vooral de aard van de besteding van het leenbedrag een belangrijke rol speelt. De belastingdienst houdt rekening met schulden die aan box 1 of box 3 kunnen worden toegerekend.
Hypotheek eigen woning in Box 1
Van een hypotheek of lening, die wordt aangegaan om daarmee de aankoop van een eigen woning te financieren, mag de rente op de inkomstenbelasting in mindering worden gebracht. Dit geldt ook voor de rente van de lening die wordt afgesloten om een verbouwing aan de eigen woning uit te voeren of om het huis te onderhouden. De Belastingdienst maakt bij de rente geen onderscheid tussen een lening of hypotheek als de financiering maar wordt gebruikt voor het kopen, verbeteren of onderhouden van de eigen woning. Het is wel aan te bevelen om alle bonnen en rekeningen te bewaren, die besteedt zijn aan materialen voor de eigen woning of voor het in dienst nemen van een bedrijf om de werkzaamheden uit te voeren. De Belastingdienst kan namelijk altijd om bewijsstukken vragen in het geval er renteaftrek wordt opgegeven.
Schuld in Box 3
Als het bedrag van de lening niet gebruikt is voor het kopen, verbeteren of onderhouden van de eigen woning, zal er sprake zijn van een schuld in Box 3. Dit geldt dus voor de zogenaamde consumptieve uitgaven als het kopen van een auto, besteden van het geld aan een vakantie of de aanschaf van elektronica. Het is belangrijk om te weten dat de rente van de lening, die besteed is aan consumptieve uitgaven niet op de inkomstenbelasting in mindering kan worden gebracht. De schuld van de lening kan wel dienen als vermindering op de aangifte van het eigen vermogen. Dit kan in specifieke situaties tot gevolg hebben dat er geen vermogensrendementheffing in rekening wordt gebracht. De vraag is echter als er voldoende vermogen is om een rendementheffing in rekening te laten brengen, of het wel raadzaam is om geld te lenen. Door het eigen vermogen te besteden aan de uitgaven kan er bespaard worden door dat er geen rente betaald hoeft te worden. Het rentepercentage van een lening is namelijk veel hoger dan de rentevergoeding die wordt gegeven op het vermogen op een spaarrekening.